Vijf dingen die iedereen moet weten over klimaatverandering

De temperatuur van de aarde gaat al eeuwen op en neer, maar het is al 125 000 jaar niet meer zo warm geweest als nu. Wereldwijd is het nu gemiddeld 1,1 graad warmer dan voor 1900 (het begin van het industriële tijdperk). In België en Nederland gaat de opwarming sneller: bij ons het is het al meer dan 2 graden warmer. En we zijn er nog lang niet: tegen 2100 kan de opwarming oplopen tot 5 graden.

Hier zie je wat het betekent als de aarde twee, drie, vier of vijf graden opwarmt.

2. Het komt door ons

De oorzaak van die opwarming? De mens. Of eigenlijk de broeikasgassen die we massaal zijn gaan uitstoten. Het voornaamste gas dat de temperatuur van de aarde doet stijgen is CO₂ en door ons is sinds 1900 de concentratie ervan in de lucht toegenomen met 50%. Dat maakt de mens de enige netto veroorzaker van de huidige opwarming. Natuurlijke factoren die het klimaat beïnvloeden (denk aan vulkanen en fluctuaties in de zon) zijn veel zwakker. Meer zelfs: de laatste decennia hebben ze eerder een afkoelend effect gehad.

3. We weten het zeker

Het broeikaseffect is geen nieuwe ontdekking, we kennen het al meer dan tweehonderd jaar. De Zweedse fysicus Svante Arrhenius voorspelde zelfs al in 1896 al dat koolstofdioxide van het verbranden van steenkool de planeet zou opwarmen. Waar sommige wetenschappers enkele jaren geleden nog twijfelden of de opwarming te wijten kon zijn aan vulkaanuitbarstingen of extra zonneactiviteit, bestaat er nu geen twijfel meer. Kijk maar naar het laatste rapport van het VN-klimaatpanel: 234 klimaatexperts werkten er vier jaar lang aan en het vat maar liefst 14.000 wetenschappelijke studies samen. Over één ding zijn ze het allemaal roerend eens: de mens is de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde.

4. De gevolgen zijn ingrijpend en verstrekkend.

Van de Inuit in het noorden van Alaska tot de Nederlandse tulpenkwekers: over de hele wereld worstelen mensen met de gevolgen van klimaatverandering. Het ijs in de poolgebieden en gletsjers smelt snel, het aantal klimaatrampen neemt toe en we zien steeds meer extreme weersverschijnselen. Ontwikkelingslanden rond de evenaar zullen klimaatverandering het hardst voelen. Daar ontstaan problemen door mislukte oogsten, droogte, epidemieën en overstromingen. Maar ook in West-Europa merken we dat de aarde opwarmt. Denk maar aan de overstromingen en bosbranden van deze zomer. En wist je dat de ziekte van Lyme steeds meer voorkomt in België en Nederland en zangvogels steeds vroeger beginnen met broeden, waardoor hun jongen geboren worden als er nog niet genoeg voedsel is om hen te voeden?

5. We kunnen er iets aan doen.

Dankzij de enorme hoeveelheid wetenschappelijk onderzoek over klimaatverandering, weten we wat ons te wachten staat en kunnen we ons voorbereiden. Steeds meer landen, bedrijven en mensen verbinden zich ertoe hun uitstoot tegen 2050 terug te brengen naar nul. Het goede nieuws: dat is heel goed mogelijk. Energie uit zon, water en wind wordt steeds krachtiger en goedkoper. Zelfs in coronajaar 2020 werden wereldwijd meer hernieuwbare energie-installaties geïnstalleerd dan ooit tevoren. Daarmee was groene energie goed voor tachtig procent van de nieuwe productiecapaciteit. We moeten ons dus niet meer afvragen of de aarde opwarmt en of mensen daar de oorzaak van zijn. De vraag is nu: wat kunnen we doen? Gelukkig is het antwoord: heel veel. De omschakeling van fossiele brandstoffen is nog maar net begonnen. En elk klein stapje maakt een verschil.
Elke ton CO2 die we uitstoten, laat 3 m² poolijs smelten. Dat betekent dat de gemiddelde Belg of Nederlander elk jaar ongeveer de grootte van zijn eigen woonkamer aan ijs wegsmelt. Gelukkig werkt het ook omgekeerd: elke hectare beschermd bos, elk energiebesparend gebouw en elke treinreis beschermt de planeet.

Zin om zelf iets te doen tegen klimaatverandering? Met de Scone app kan je makkelijk je CO2-voetafdruk berekenen én verkleinen.